Bệnh tiểu đường là bệnh mạn tính và không thể chữa khỏi. Chúng ta chỉ có thể kiểm soát lượng đường huyết thông qua chế độ ăn uống. Vì vậy, người bị bệnh tiểu đường ăn gì và kiêng gì là câu hỏi được nhiều người quan tâm.

Chế độ ăn uống đối với người bị tiểu đường

Bệnh tiểu đường (hay còn gọi là đái tháo đường) là tình trạng tăng glucose trong máu. Tại Việt Nam, tỷ lệ người mắc tiểu đường đường tăng nhanh và ngày càng trẻ hóa. Rất nhiều người ở độ tuổi 25-30 tuổi mắc bệnh mà không biết.

Đây là căn bệnh có diễn tiến âm thầm nhưng nguy hiểm. Bệnh có thể gây các biến chứng về tim mạch, mắt, thần kinh và thận… Tỷ lệ tử vong đứng thứ 3 trong các bệnh không lây nhiễm.

Điều đáng buồn, bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn. Người bệnh chỉ có thể sử dụng nhiều biện pháp để cân bằng lượng đường huyết, ngăn ngừa biến chứng. Một trong những biện pháp quan trọng đó là sử dụng chế độ ăn uống lành mạnh.

Người bị tiểu đường nên ăn gì và kiêng gì?

Nguyên tắc ăn uống

• Nên chia khẩu phần ăn thành nhiều bữa trong ngày. Không ăn nhiều trong 1 bữa để tránh tình trạng đường huyết tăng đột ngột.
• Ăn uống điều độ, đúng giờ, không để tình trạng quá đói hoặc quá no.
• Không thay đổi quá nhanh và quá nhiều cơ cấu, khối lượng bữa ăn hàng ngày.
• Nên có chế độ vận động sau khi ăn, tránh nằm, ngồi một chỗ sau ăn.
• Dành thời gian tập luyện thể dục thể thao để đảm bảo sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường..

Theo Viện Dinh dưỡng quốc gia, tỷ lệ giữa các thành phần sinh năng lượng trong bữa ăn hàng ngày giúp ổn định, điều trị bệnh tiểu đường được xác định cụ thể như sau:

• Protein: Lượng protein cần đạt 1- 1,2 g/kg/ngày đối với người lớn. Tương đương 15- 20% năng lượng khẩu phần.
• Lipit: Tỷ lệ chất béo chiếm khoảng 25% tổng số năng lượng khẩu phần. Không nên vượt quá 30%. Cần hạn chế các axit béo bão hòa để giúp ổn định đường huyết, ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
• Gluxit: Tỷ lệ năng lượng do gluxit cung cấp cần đạt 50-60% tổng số năng lượng khẩu phần. Nên chọn các loại thực phẩm có chỉ số đường thấp như gạo lức, yến mạch, bánh mì đen, các loại đậu nguyên hạt…

Bị bệnh tiểu đường nên ăn gì?

• Đường bột: Nên ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt, đậu đỗ, gạo còn vỏ cám, rau củ… được chế biến bằng cách hấp, luộc, nướng… Không nên ăn các món ăn rán, xào nhiều dầu mỡ… Hạn chế các loại củ như khoai sắn giàu tinh bột.
• Thịt cá: Nên ăn cá, thịt nạc, các loại thịt gia cầm bỏ da, thịt lọc bỏ mỡ,… được chế biến theo cách đơn giản như hấp, luộc, áp chảo để loại bớt mỡ.
• Chất béo, đường: Các thực phẩm có chất béo không bão hòa như dầu đậu nành, vừng, dầu cá, mỡ cá, olive…
• Rau: Người bị tiểu đường nên ăn nhiều rau. Nên chế biến đơn giản như ăn sống, hấp, luộc, rau trộn. Không sử dụng nhiều loại sốt có chất béo.
• Hoa quả: Tăng cường ăn trái cây tươi, nhưng không nên cho thêm kem, sữa. Hạn chế ăn các loại quả chín ngọt như: sầu riêng, mít, hồng chín, xoài chín…

Nên kiêng gì?

Để quá trình cân bằng đường huyết đạt kết quả tốt nhất, người bị tiểu đường cần hạn chế một số loại thực phẩm. Bao gồm:

• Hạn chế ăn các loại gạo trắng, bánh mì, bột sắn dây, miến, các loại củ nướng
• Giảm bớt các thực phẩm chứa chất béo bão hòa, nhiều cholesterol. Các thực phẩm này có thể gây nguy cơ tăng bệnh tim mạch, không tốt cho sức khỏe.
• Không nên ăn thịt mỡ, nội tạng động vật, da của gia cầm. Các loại thực phẩm giàu đường như kem tươi, dầu dừa. Các loại bánh kẹo ngọt, mứt, sirô, các loại nước có ga…
• Hạn chế ăn các loại hoa quả sấy khô, mứt hoa quả… bởi chúng chứa một lượng đường rất cao, không tốt cho sức khỏe người bệnh.